Συντήρηση Χλοοτάπητα γηπέδων Ποδοσφαίρου, Α. Πρίφτης & Παπασιδέρειο, Δ. Κρωπίας, 2019

Συντήρηση Ποδοσφαιρικού Χλοοτάπητα Γηπέδων     Γενική περιγραφή Αθλητικού-Ποδοσφαιρικού Χλοοτάπητα       Ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο με φυσικό γρασίδι αποτελεί μια από τις πιο δύσκολες καλλιέργειες. Αν και η συντήρηση ενός χλοοτάπητα γηπέδου φαινομενικά θεωρείται κάτι «απλό», εντούτοις είναι μια εξαιρετικά δύσκολη δουλειά, που για να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα προϋποθέτει επιστημονική κατάρτιση, τεχνολογικά αναπτυγμένο εξοπλισμό, ικανούς και εκπαιδευμένους στο αντικείμενο εργάτες και ιδιαίτερα αυστηρό και προσεγμένο προγραμματισμό. Όλα αυτά ίσως να φαντάζουν υπερβολικά, εξηγείται όμως πιο κάτω αναλυτικότερα η σημαντικότητα της σωστής συντήρησης ενός γηπέδου.     Αρχικά τονίζουμε ότι ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο αποτελείται από εκατομμύρια μικρά φυτά γρασιδιού. Τα φυτά αυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί, που έχουν όλα τα χαρακτηριστικά που έχουν όλα τα φυτά του κόσμου. Και σαν ζωντανοί οργανισμοί που είναι έχουν φυσικά και τα όρια αντοχής τους. Κάθε όριο που ξεπερνιέται θα έχει και τις ανάλογες επιπτώσεις στα φυτά.     Ένας λόγος που δυσκολεύει πάρα πολύ τη συντήρηση ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου είναι το αυστηρό πρόγραμμα που είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί μια ομάδα. Αναγκαστικά το ίδιο επίπονο πρόγραμμα πρέπει να ακολουθεί και το γήπεδο, θέτοντας έτσι σωρεία περιοριστικών παραγόντων στη διεξαγωγή των απαραιτήτων εργασιών συντήρησης.      Οι παρακάτω εργασίες είναι συνοπτικές και αφορούν ποδοσφαιρικά γήπεδα με χλοοτάπητα που έχουν τις στοιχειώδες υποδομές, όπως στραγγιστικό σύστημα και σύστημα αυτόματου ποτίσματος:   1.Λίπανση 2.Αερισμός-Αραίωμα 3.Άρδευση 4.Κούρεμα 5.Κυλίνδρισμα 6.Προστασία και καταπολέμηση ασθενειών 7.Επισπορά 8.Γραμμοχάραξη   1) Εργασίες λίπανσης      Οι εργασίες λίπανσης θα γίνονται με ειδικό λιπασματοδιανομέα γηπέδων (συμπληρωματικά μπορεί να χρησιμοποιείται και υδρολίπανση εάν υπάρχει σύστημα υδρολίπανσης στο αυτόματο αρδευτικό των γηπέδων. Η ποσότητα πρέπει να κυμαίνεται στα 60-120k/στρ για ένα γήπεδο συνολικής έκτασης 7-8 στρ. Η λίπανση με κοκκώδη λιπάσματα πρέπει να ακολουθεί μετά το κούρεμα και αμέσως μετά να γίνεται ένα καλό πότισμα. Καθ' όλη την διάρκεια του έτους θα πρέπει να γίνονται 4-8 λιπάνσεις. Είναι πάντα προτιμότερο να έχουμε περισσότερες εφαρμογές λίπανσης μειώνοντας προφανώς την δοσολογία. Εάν χρησιμοποιούμε λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης ο ετήσιος αριθμός εφαρμογών μπορεί να μειωθεί. Η λίπανση γίνεται με κατάλληλα λιπάσματα χλοοτάπητα:     2) Αερισμός    Α) Ο βαθύς αερισμός γίνεται αραιότερα 5-6 φορές τον χρόνο και υποχρεωτικά πριν τα πρώτα κρύα (Οκτώβριος - Νοέμβριο) , πριν τις πρώτες ζέστες (Μάρτιο), πριν τις μεγάλες ζέστες (Μάιο - Ιούνιο). ΠΡΟΣΟΧΗ: Για βαθύ αερισμό πρέπει να έχουμε ποτίσει καλά πριν από 24h.    Β) Για τον επιφανειακό αερισμό detach Εφαρμόζεται συχνά περίπου 7-10 φορές τον χρόνο. Εφαρμόζεται όταν δούμε ότι στην επιφάνεια του χώματος υπάρχει στρώμα λευκού σαπισμένου χόρτου tach. Εφαρμόζεται επίσης όταν υποπτευόμαστε μυκητίαση.    ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο επιφανειακός αερισμός είναι επιφανειακό ξάρισμα. Τα μαχαίρια μπαίνουν ελάχιστα χιλιοστά μέσα στο έδαφος.    ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πριν από τους αερισμούς να προηγείται κούρεμα. Και μετά τον αερισμό να συλλέγεται το νεκρό χόρτο thach και οι ρίζες ή με σκούπα ή με πέρασμα του τρακτεριού με τα μαχαίρια σε λειτουργία ώστε να αναρροφούνται τα υπολείμματα.   3) Άρδευση     Η άρδευση εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και από τον τύπο του εδάφους. Για τα Ελληνικά δεδομένα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μία μέση εκτίμηση είναι 3,5 - 5 ώρες άρδευση για όλο το γήπεδο κάθε μέρα ή τις διπλάσιες ώρες κάθε 2η μέρα. Εφόσον αρδεύεται με ένα αυτόματο σύστημα άρδευσης το οποίο συνήθως έχει παροχή από 20-28m3/h.   4) Κούρεμα     Για το κούρεμα: Θα πρέπει να έχει σταματήσει η άρδευση τουλάχιστον 24ώρες πριν και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα συχνά κουρέματα βοηθούν την καλύτερη ανάπτυξη του χόρτου. Εφόσον το γήπεδο χρησιμοποιείται συχνά (αγωνιστική περίοδος) θα πρέπει να εφαρμόζουμε τουλάχιστον τέσσερα κουρέματα τον μήνα. Εφόσον στο μίγμα του χλοοτάπητα το βασικό φυτό είναι η Festuka arundinacea τότε το ιδανικό ύψος κουρέματος είναι τα 4cm. Γενικότερα, το ύψος πρέπει να κυμαίνεται ανάμεσα στα 3 - 5cm. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μαχαίρια πρέπει να αλλάζουν συχνά, μία ή δύο φορές τον χρόνο διότι μαχαίρια χωρίς καλή αιχμή τραυματίζουν το χόρτο και δίνουν μία κακή εικόνα στον αγωνιστικό χώρο.   5)  Κυλίνδρισμα     Γίνεται μόνο όταν είναι απαραίτητο. Όπως π.χ. μετά από τον αγώνα ο οποίος έγινε με λασπωμένο γήπεδο και η επιφάνεια του γηπέδου έγινε ανώμαλη. Εάν διαπιστώσουμε ανωμαλίες μετά τον βαθύ αερισμό επίσης μπορούμε να κάνουμε κυλίνδρισμα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αλλεπάλληλα κυλινδρίσματα συμπιέζουν το έδαφος.     6) Προστασία και καταπολέμηση ασθενειών     Οι μυκητιάσεις αποτελούν τις πιο συνηθισμένες ασθένειες των γηπέδων χλοοτάπητα. Οι κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και η υγρασίας προκαλούν μια σειρά παρασιτικών – μυκητολογικών ασθενειών (μούχλες), η καταπολέμηση των οποίων γίνεται με τη χρήση μυκητοκτόνων. Οι ψεκασμοί με το κατάλληλο μυκητοκτόνο θα λειτουργούν ως επί το πλείστον προληπτικά, αλλά και θεραπευτικά αν παραστεί ανάγκη.        7) Επισπορά     Η επισπορά είναι απαραίτητη στις παρακάτω περιπτώσεις: 1.όταν ο χλοοτάπητας έχει παλιώσει, έχει αρχίσει να αραιώνει και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη συνεχή χρήση. Στην φάση αυτή είναι επόμενο ο χλοοτάπητας να μην αντιδρά θετικά σε άρδευση και λίπανση και στα γυμνά σημεία παρατηρείται αυξημένη συμπίεση που συνδυάζεται με μειωμένη δυνατότητα να απορροφηθεί το νερό της άρδευσης ή των βροχοπτώσεων στα σημεία αυτά. 2.όταν ο χλοοτάπητας αν και νέος ως προς την εγκατάσταση παρουσιάζει τα παραπάνω φαινόμενα. Αυτό μπορεί να συμβαίνει ή λόγω κακής στράγγισης που συνδυάζεται πολλές φορές και με ύπαρξη εδαφικού υποστρώματος μικρής διαπερατότητας σε νερό ή με εκτεταμένες προσβολές λόγω ασθενειών που συνδυάζεται με λάθη στην επιλογή του σπόρου και την συντήρηση. 3.όταν έχουμε εκτεταμένες καθιζήσεις ή οπές στο έδαφος και δεν μπορεί η κατάσταση να βελτιωθεί με την τοπική παρέμβαση. Προβλήματα που επιλύονται   1.Βελτιώνεται άμεσα η εμφάνιση του χλοοτάπητα ο οποίος ανταποκρίνεται και στην χρήση αντιδρώντας θετικά και γρήγορα στα προγράμματα άρδευσης και λίπανσης, Τα νέα φυτά είναι πιο δυναμικά από τα παλαιότερα φυτά και το όλο ισοζύγιο λειτουργεί θετικά. 2.Το ριζικό σύστημα των νέων φυτών λειτουργεί καλύτερα και προχωράει σε βάθος διότι εκμεταλλεύεται τους αερισμούς οι οποίοι εφαρμόστηκαν στην φάση της επισποράς. Βαθύ και πυκνό ριζικό σύστημα μειώνει πάντα τις πιθανότητες συμπίεσης του εδάφους. 3.εφόσον εφαρμοστεί σωστά τεχνική με βαθύ αερισμό, το σύνολο του εδάφους βελτιώνει την στράγγισή του διότι έχει αυξηθεί η υδατοπερατότητά του. 4.Τα επίπεδα μέσω της σωστής επισποράς αποκαθίστανται, γεμίζουν οι οπές του εδάφους και συμπληρώνονται τα σημεία στα οποία έχει γίνει καθίζηση. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ειδικά στα γήπεδα ποδοσφαίρου. 5.Ο χώρος στον οποίο έγινε επισπορά αποκτά μεγαλύτερη ομοιογένεια χωρίς να έχει πλέον σημεία με κακή στράγγιση και σημεία χωρίς χλοοτάπητα τα οποία απαιτούσαν ειδικούς χειρισμούς συντήρησης. Άρα και η συντήρηση γίνεται πιο εύκολη και πιο αποδοτική. 6.Τέλος μια επιτυχημένη επισπορά μας δίδει μειωμένες ανάγκες σε άρδευση - λίπανση διότι η εφαρμογές είναι πλέον πιο αποδοτικές. Δεν υπάρχει πλέον νερό που απορρέει, νερό που εξατμίζεται απευθείας στην ατμόσφαιρα από τα κενά σημεία και φυσικά το σύνολο του λιπάσματος είναι άμεσα εκμεταλλεύσιμο από όλα τα φυτά του νέου και ομοιόμορφου χλοοτάπητα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ     Η εφαρμογή επισποράς είναι πολύ θετική και πιστεύουμε ότι είναι μία τεχνική που πρέπει να γενικευθεί και να μην εφαρμόζεται μόνο σε κάποια γήπεδα ποδοσφαίρου, όταν τυχαίνει να υπάρχει έμπειρος κατασκευαστής και διαθέσιμα μηχανήματα. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η επισπορά αν γίνει ολοκληρωμένα δεν είναι μία διαδικασία που απλώς δημιουργεί πιο πυκνό και καλύτερο στην όψη χλοοτάπητα. Είναι μία εφαρμογή η οποία βελτιώνει ακόμα και επιλύει προβλήματα όπως η αντοχή στην χρήση, η κακή στράγγιση και μείωση του κόστους συντήρησης.   8) Γραμμοχάραξη     Η πρώτη γραμμοχάραξη  θα γίνει στο γήπεδο με την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου. Η εργασία θα εκτελεστεί με τη χρήση ειδικού ατοξικού υδατοδιαλυτού χρώματος με ψεκασμό από το γραμμοχαράκτη που να διαθέτει δοχείο και αντλία με πίεση.Η διαδικασία επαναλαμβάνεται όποτε χρειαστεί (περίπου κάθε 10 -15 ημέρες).         ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΧΛΟΟΤΑΠΗΤΑ ΓΗΠΕΔΩΝ      1) Το χλοοκοπτικό τρακτέρ του οποίου τα χαρακτηριστικά πρέπει να είναι επαγγελματικά (είναι μεγάλο λάθος η προμήθεια ερασιτεχνικών χλοοκοπτικών τρακτέρ). Απαραίτητη θεωρείται η ιπποδύναμη 20HP και άνω, ο ηλεκτρομαγνητικός συμπλέκτης μαχαιριών & ο κάδος μεγάλης χωρητικότητας (άνω 300lit) καθώς και στιβαρό σύστημα διεύθυνσης και πλαισίου οχήματος.    2) Αεριστήρες για βαθύ αερισμό. Οι αεριστήρες αυτοί μπορούν ή να κάνουν και εξαγωγή κυλίνδρων εδάφους (καρότο) ή μόνο βαθιές οπές. Οι αεριστήρες αυτοί είναι βαριά μηχανήματα, υπάρχουν όμως και μοντέλα ελκόμενα, για την περίπτωση που δεν διαθέτουμε τρακτέρ με υδραυλικό σύστημα ανάρτησης τριών σημείων.    3)Αεριστήρας για επιφανειακό αερισμό με περιστρεφόμενα μαχαίρια (dethacher).    4)Γραμμοχαράκτης για διαγράμμιση . Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε ειδικά ατοξικά χρώματα για την διαγράμμιση των γραμμών του γηπέδου και όχι διάφορα χρώματα που είναι επικίνδυνα για το γκαζόν και τους αθλούμενους και φράζουν τα ακροφύσια γραμμοοχάραξης.    5)Λιπασματοδιανομέας ελκόμενος, ψεκαστικό  ελκόμενο, κύλινδρος και αμμοδιανομέας ελκόμενος απαραίτητος σε γήπεδα που δεν έχουν υπέδαφος με αμμώδη σύνθεση ή σε γήπεδα που έχουν μεγάλη χρήση κατά τον χειμώνα. Οι αμμοδιανομείς μπορούν να χρησιμοποιούνται είτε σε συνδυασμό με βαθύ αερισμό, έπεται του αερισμού η εφαρμογή άμμου, ή χωρίς προηγούμενη εφαρμογή αερισμού.    6) Σπαρτικό μηχάνημα   ΩΡΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΧΛΟΟΤΑΠΗΤΑ H χρήση των γηπέδων επιτρέπεται ως εξής: Σεπτέμβριο και Οκτώβριο 4 ώρες / εβδομάδα Νοέμβριο – Φεβρουάριο 3 ώρες / εβδομάδα. Λόγω συνεχών βροχοπτώσεων μπορεί να γίνει απαγόρευση της χρήσης του γηπέδου. Μάρτιο 4 ώρες/ εβδομάδα Απρίλιο – Ιούνιο 7 ώρες / εβδομάδα Ιούλιο  4 ώρες/ εβδομάδα Αύγουστο  4 ώρες/ εβδομάδα       Ολοκληρώνοντας λοιπόν τη γενική περιγραφή, συνοψίζουμε ότι η συντήρηση ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου αποτελεί μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, αφού ένα γήπεδο όχι μόνο δέχεται υπέρ πολλαπλάσια πίεση και φθορά από ένα κοινό γρασίδι, αλλά επιπλέον δεν υπάρχει η απαιτούμενη χρονική περίοδος για την εκτέλεση των απαιτούμενων εργασιών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες τόσο η κατασκευή της υποδομής όσο και η συντήρηση ενός γηπέδου χρειάζεται την απρόσκοπτη επιστημονική επίβλεψη και επιμέλεια, σωστό και αυστηρό προγραμματισμό, ικανό και έμπειρο εργατικό δυναμικό, εργαλεία και μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας.        Βιβλιογραφία:  Στοιχεία από  internet και Γενική Γραμματεία Αθλητισμού Πληροφορίες , Ιωάννης Λαμπριανίδης, Γεωπόνος Τεχνικός Διευθυντής